dịch vụ luật sư, tư vấn luật, công ty luật, luật sư, luật sư hà nội

Hiện các ngành chức năng đã có quy định tiêu chuẩn riêng buộc DN tuân thủ khi nhập khẩu máy móc, thiết bị cũ

Thông tư 20/2014/BKHCN “quy định việc NK máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng” vừa được Bộ KH-CN ban hành tháng 7/2014 đã “chết yểu” chỉ sau 1 tháng. Sau khi nhận được nhiều phản hồi không đồng thuận của DN, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2014, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã nhất trí tạm dừng thực hiện Thông tư 20, giao Bộ KH-CN soạn thảo lại.

Tiêu chí mù mờ

Nội dung của thông tư bị DN phản ứng gay gắt nhất chính là quy định, “các dây chuyền máy móc, thiết bị đã qua sử dụng khi nhập khẩu vào Việt Nam có thời gian sử dụng không quá 5 năm, chất lượng còn lại từ 80% trở lên”.

Trong Dự thảo lần 3 thông tư thay thế Thông tư 20 vừa được Bộ KH-CN phối hợp với VCCI đưa ra lấy ý kiến góp ý của DN đã có một số điều chỉnh. Dự thảo có thay đổi về thời gian sử dụng đối với máy móc, thiết bị không được quá 10 năm (tăng thêm 5 năm so với quy định tại Thông tư 20) nhưng điều kiện về chất lượng vẫn giữ nguyên, đó là máy móc phải có chất lượng còn lại từ 80% trở lên. Đặc biệt, Dự thảo lần này còn phân loại đối tượng được phép nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng theo các tiêu chí khác nhau. Đối với DNNN cần phải đáp ứng đủ hai tiêu chí: Máy móc nhập khẩu có thời gian sử dụng dưới 10 năm, chất lượng còn lại 80%. Đối với DN khác sẽ áp dụng một trong hai tiêu chí: Hoặc máy móc có thời gian sử dụng dưới 10 năm hoặc chất lượng còn lại trên 80%...

Ông Nguyền Trường Huynh – Đại diện Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT) thừa nhận, để thực hiện đầy đủ quy trình giám định 80% chất lượng còn lại là rất khó. Không chỉ là vấn đề chi phí giám định mà lấy tiêu chuẩn nào để đo lường.

Ông Vũ Ngọc Bảo – Phó Chủ tịch kiểm Tổng thư ký Hiệp hội Giấy và bột giấy Việt Nam bức xúc: Việt Nam chưa ban hành tiêu chuẩn đối với máy móc, thiết bị nên không có căn cứ nào để xác định chất lượng còn lại. Bên cạnh đó, các bộ, ngành đều có quy định bộ tiêu chuẩn riêng với DN nếu muốn nhập khẩu máy móc. Nếu thêm quy định như thông tư thì đồng nghĩa DN sẽ chịu “một cổ hai tròng”. “Chúng tôi không rõ cơ sở khoa học nào để đưa ra quy định chất lượng còn 80% là phù hợp chứ không phải 70% hay thấp hơn? Liệu các cơ quan đăng kiểm của Việt Nam có đủ năng lực, máy móc thiết bị để khẳng định máy móc, công nghệ cần kiểm tra còn đạt 80% chất lượng hay 70%, hay đó chỉ là cái cớ, là điều kiện phát sinh tiêu cực, nhũng nhiễu…?”, ông đặt câu hỏi.

Đồng tình với quan điềm này, ông Fred Burke - trưởng nhóm công tác TM-ĐT thuộc Diễn đàn DN VN đánh giá, con số 80% chất lượng máy móc là con số đưa ra tùy tiện, bởi 80% phải căn cứ trên từng loại máy móc, thiết bị khác nhau.

Ông Lê Anh Ba - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vật liệu xây dựng cho rằng, Thông tư không phù hợp với Luật DN mới bởi sự phân biệt giữa DNNN và DN tư nhân trong việc nhập khẩu thiết bị, máy móc cũ. Sự ra đời của văn bản như vậy sẽ tạo rào cản cho DN và không phù hợp với thực tiễn. Không những thế, riêng từng bộ, ngành đã có quy định tiêu chuẩn riêng buộc DN tuân thủ khi nhập khẩu máy móc, thiết bị cũ. Nay lại “thòng” thêm thủ tục này nữa, vô hình trung DN càng thêm khổ.

Gánh nặng chi phí

Theo ông Kawanabe Kenta - Đại diện Hiệp hội DN Nhật Bản tại Việt Nam lưu ý, với một thông tư bao hàm quá nhiều lĩnh vực như thông tư mới này sẽ là bất khả thi. Quy định thời gian và chất lượng còn lại của máy móc thiết bị là không phù hợp. Việc thống nhất kết luận thẩm định của mỗi quốc gia là khác nhau nên sẽ gây khó khăn, tăng chi phí cho DN khi nhập khẩu máy móc, thiết bị từ nhiều quốc gia khác nhau. Ông Kawanabe Kenta cho rằng, nếu không có thông tư quy định việc nhập khẩu thiết bị máy móc cũ là hay nhất vì đã có nhiều văn bản chứa đựng các tiêu chuẩn như môi trường, an toàn... Nếu vẫn phải có thông tư thì cần làm rõ về những tiêu chí và những tổ chức thẩm định, quy định về thẩm định phải rõ ràng, không gây hoang mang cho DN.

Còn ông Nguyễn Đức Thịnh - đại diện Hiệp hội DN cơ khí nhận định, Thông tư  tạo ra xung đột giữa các DN sản xuất và DN kinh doanh thiết bị. Do đó, khi ban hành Thông tư mới cần phải tìm ra điểm chung, hài hòa lợi ích giữa các DN. Thông tư mới cần xem xét lại quy định, giảm bớt nhũng nhiễu quan liêu và nhất thiết phải được áp dụng thí điểm ở một vài DN cụ thể để lấy kinh nghiệm. Hơn nữa, GS Nguyễn Mại – Chủ tịch Hiệp hội Đầu tư nước ngoài thì lo ngại, nếu ban hành thêm những quy định như trong nội dung thông tư sẽ là bước cản cho đầu tư nước ngoài tại Việt Nam thời gian tới. Hàng loạt tập đoàn lớn như Microsoft, Intel, Samsung… đang chuyển dịch nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam với vốn đầu tư hàng trăm triệu USD. “Họ không dại gì tốn hàng trăm triệu USD để dịch chuyển nhà máy vào Việt Nam để rồi vì chính sách cản trở mà không hoạt động được. Cho nên Bộ KHCN cần xem xét lại, quy định về nhập khẩu máy móc cũ có cần thiết phải ban hành thông tư này?” – GS Mại đặt vấn đề.

Hầu hết các ý kiến đều cho rằng, việc soạn thảo một thông tư mới xa rời thực tiễn sẽ chỉ gây nên tác động tiêu cực cho thị trường. “Rác thải” công nghệ thì không ngăn được mà chỉ khiến những chi phí chính thức và không chính thức ra tăng, tạo thêm gánh nặng cho DN.